Ondanks de crisis en de pessimistische geluiden die ik hoorde bij mijn interviews voor ons boek over postkantoren, lijkt er nu toch heus enige beweging te komen in de herbestemming van postkantoren, banken en soortgelijke gebouwen die ontoegankelijkheid en schoonheid combineren. Zo bericht het Parool begin deze week dat de monumentale Kas Bank (gebouwd in 1906) aan de Spuistraat in Amsterdam is verkocht aan Stag Europe, de hotelexploitant die ook de belendende PTT-telefooncentrale (jaren dertig) tot een luxueus hotel aan het verbouwen is.
Hotels als redders in nood
Kennelijk valt het toch wel mee met die ‘onrendabele top’ die voorheen altijd opdook als obstakel bij de aanschaf en herbestemming van dit soort mooie gebouwen op A-locaties. In de plannen die een jaar of tien geleden voor leegstaande postkantoren, bankgebouwen en aanverwante iconen werden gemaakt – en die door de crisis later bijna allemaal sneuvelden – moest er altijd een extra toren bij om maximaal profijt te trekken van de dure vierkante meters. Zie bijvoorbeeld het hoofdpostkantoor van Rotterdam, dat op die manier probeerde uit te breiden tot 25.000 vierkante meter. De ambitieuze plannen behelsden een hotel, ‘hoogwaardige winkels’ en horeca; kosten: 150 miljoen euro. In de jaren tachtig en negentig was retail nog de drijvende kracht bij herbestemming- zie Magna Plaza. Maar nu de retail in het slop ligt, moeten we het van de hotels alleen hebben. (Hoewel, bij de voormalige telefooncentrale zit er op de begane grond een Albert Heijn. Ik ben benieuwd waar ze de hoofdingang voor het hotel gaan maken. De prestigieuze hoofdingang van weleer, met trap, is al in gebruik door AH.)
Museale functie
En dan hebben we van 6 september 2013 tot 6 januari 2014 een belangrijke expositie in het voormalige hoofdpostkantoor van Rotterdam. ASR vastgoed en Delta Development hebben kennelijk goed gekeken naar de succesvolle permanente expositie die vorig jaar geopend werd in het souterrain van Magna Plaza. Hier komen wekelijks drommen bezoekers kijken naar de schitterende reproducties van alle werken van Rembrandt. In Rotterdam gebeurt hetzelfde, maar dan met het werk van Leonardo Da Vinci. Een slimme tijdelijke invulling: dit soort gebouwen zijn uitstekende gastheren voor alles wat met kunst en cultuur te maken heeft. Dat er geen hoogwaardige beveiliging mogelijk is, is met reproducties nauwelijks een probleem.
‘Nostalgie in een moderne stad’
Hopelijk gaat er meer geëxperimenteerd worden met dit soort culturele invullingen. Op de foto is te zien hoe fantastisch decor en inhoud in Rotterdam samenvallen. Ook de citymarketeers van Rotterdam zijn zich inmiddels bewust van de marketingwaarde die het monumentale pand kan hebben: ‘Post Rotterdam, de exclusieve evenementenlocatie, staat voor nostalgie in een moderne stad. Het voormalig postkantoor aan de Coolsingel is samen met het Stadhuis één van de gezichtsbepalende authentieke panden in het centrum met een verhaal.’ Ja mensen, panden met een verhaal. Een cliché, maar waar. Ben benieuwd wat voor nieuwe verhalen in al die panden terecht gaan komen.